linia

Miary i wagi                    

Rzeczpospolitej Polski, Wielkiej Brytanii i Rosji                             
I. System metryczny
Polska
1 metr (kwadratowy) = 10 000 (centymetrów kwadratowych)
1 km (kilometr) = 1000 m (metr)
1 m = 10 dm (decymetr) = 100 cm
1 cm (centymetr) = 10 mm (milimetr)
1 km (kilometr2) = 100 ha (hektar)
1 ha = 100 a (ar) = 10 000 m2
1 m3 = (m sześć.) = 1000 dm3
1 dm3 = 1000 cm3, 1 cm3 = 1000 mm3
1 hl (hektolitr) = 100 l (litr)
1 l == 10 decylitrow = 100 centyl.
1 t (tona) = 1000 kg (kilogram)
1 kg = 100 dekagram = 1000 g (gram)
1 g = 1000 mg (miligram)
1 centnar metr = 1 kwintal = 100 kg

II. Inne miary i wagi
Anglia i dominia
1 mila = 1760 jardów = 1609,3 m
1 jard = 3 feet = 91,4 cm
1 foot = 12 inches = 30,5 cm
1 inch = 2,5399 cm
1 mila of land = 640 akrów
1 akr = 4840 square yard = 40,47 a
1 square yard = 0,8361 m2
1 imperial quarter = 8 buszli
1 buszel =  8 gallonów = 36,35 l
1 barrel = 36 gallon = 163,55 l
Wagi handlowe {Avoirdupois)
1 (long) ton = 20 centweights  = 2440 funtów (pounds) = 1016,048 kg ; 1 quarter = 28 lbs = 12,7 kg ; 1 l funt avoirdupois = 16 uncyj ; 1 uncja (avoirdupois) = 28,3495 g ; Troy (szczeg. metale szlachetne)

Rosja
System metryczny, oraz:
1 wiorsta = 500 sążni = 1,0668 km
1 sążeń = 3 arszyny = 2,3 m
1 arszyn = 16 werszkow = 71,11 cm
1 wiorsta2 = 260 000 sążni2
1 desiatna = 2400 sążni2 = 1,09 ha
1 arszyn = 0,5058 m2
1 czetwiert = 209,9 l
1 wiadro = 12,3 l
1 ros. tona = 1015,5 kg
1 pud = 40 funtów = 16,38 kg
1 funt = 32 łuty

III. Miary specjalne

1 mila geograficzna = 7420,44 m ; 1 mila morska = 1852 m ; 1 węzeł = 1,829 m = 1 tona rejestrowa (miara okrętowa) = 2,8315 m3 ; 1 tona rejestr. (Anglia) = 2 832 m3 ; 1 kopa = 4 mendle = 60 sztuk ; 1 ryza = 20 libr = 480 arkuszy

IV. Dawne, częściowo jeszcze używane miary
1 mila pol. = 8 staj = 8,634 km
1 staja = 246 prętów = 1,066 km
1 pręt = 7,5 łokci = 2,5 sążnia
1 sążeń = 3 łokcie = 6 stop
1 stopa = 12 cali, 1 cal = 30,48 mm
1 włóka pol. = 30 morg. = 16,796 ha
1 mórg = 100 prętów = 16 800 łok.2
1 korzec = 32 garnce
1 garniec = 4 kwarty = 16 kwaterek
1 łaszt zboża = 30 korcy = 3840 l
1 joch austr. = 57,554 a

V. Miary staropolskie
1 antał = kilkanaście garncy   ;   1 bakar = 4 beczki   ;   1 baryła = 24 garnce   ;   1 cal = szerokość wielkiego palca   ;   1 centnar warszawski = 160 funtów   ;   1 centnar lwowski = 128 funtów   ;   1 czasza = 12 garncy   ;   1 czyntakor = pół sztuki tkaniny   ;   1 ćwierć krakowska = 42 garnce   ;   1 ćwiertnia = 16 garncy   ;   1 dłoń = 4 cale, szósta część łokcia   ;   1 drelink = 30 wiader wina   ;   1 funt = 32 łuty   ;   1 garniec warszawski = 4 kwarty (od 1764)   ;   1 garniec litewski = 3 kwarty   ;   1 gonek = w płótnie: szer. 1 cala   ;   1 halba = pół kwarty   ;   1 huba = 34 morgi trzystuprętowe   ;   1 jutrzyna = ok. 1 morga ziemi ornej   ;   1 kamień = 25, 32 lub 60 funtów   ;   1 karwatka = kwaterka   ;   1 koniuszka = 2 garnce obroku   ;   1 korzec = 4 ćwierci po 8 garncy (od 1764)   ;   1 kul = 10 _ 15 snopków lnu   ;   1 łan = 42 morgi trzystuprętowe (od 1793)   ;   1 ławka = dziesiąta cześć pręcika   ;   1 łokieć = 2 stopy, 4 ćwierci, 24 cale   ;   1 łut = 32-ga cześć funta   ;   1 maca = 4 korce zboża   ;   1 małdr = 4 korce zboża   ;   1 miednica = 12 garnca miedzi   ;   1 ośmina = połowa ćwierci   ;   1 płosa = 12 zagonów ziemi   ;   1 połanek = pół łanu  ;   1 powłócz = 15 morgów   ;   1 połsztuczek = 6 łokci płótna   ;   1 pręcik = dziesiąta część pręta   ;   1 pręt = 15 stop  ;  1 pudłak = 4 korce miodu   ;   1 rączka = 10 garncy miodu   ;   1 rostka = 24 korce w górnictwie   ;   1 staje = 220 lub 120 kroków   ;   1 stągiew = 50 garncy   ;   1 stopa = 22 centymetry   ;   1 szanek = 24 lub 48 garncy zboża   ;   1 syfunt = ok. 200 kg  ;  1 walwas = ok. 1 korca

Morgi na ziemiach polskich
1 morga chełmińska ? 0,56 ha
1 morga dolnoaustriacka = 0,5755 ha
1 morga nowopolska = 0,5598 ha
1 morga pruska duża = 0,5673 ha
1 morga pruska mała (zwana też morgą magdeburską) = 0,2553 ha
    1 łan = 48 mórg frankońskich ? 24,2 ha

Morga (także mórg, jutrzyna) _ historyczna jednostka powierzchni używana w rolnictwie. Początkowo oznaczała obszar, jaki jeden człowiek mógł zaorać lub skosić jednym zaprzęgiem w ciągu dnia roboczego (dokładnie: od rana do południa), a jej wielkość wynosiła _ zależnie od jakości gleby, zaprzęgu i narzędzi w Europie 0,33-1,07 hektara.
Morg albo Morga, (z niemieckiego Morgen ranek), jest to obszar ziemi jaką jeden człowiek może w ciągu dnia skosić lub zorać. W staropolskim języku tłumaczono niemiecki morgen przez wyraz jutrzyna który nie utrzymał się w użyciu. Rozmiary morga były rozmaite; każda prowincya miała swą miarę. Mórg dawny polski koronny równał się 59,85 ara,

Mórg dawny polski koronny równał się 59,85 ara,
mórg nowy polski, mający 300 prętów, obejmuje 56,017 ara,
mórg litewski 71,226 ara, chełmiński stary 56,062 ara,
mórg pruski czyli magdeburski, zwany też reńskim ma 180 prętów pruskich i obejmuje 25,532 ara,
mórg saski (150 prętów) ma 27,67 ara,
morg wiedeński (Joch) ma 1600 sążni kwadr. czyli 57,554 ara.
Dziesięcina ma 1,95 morga nowopolskiego.

linia